Hervorming van het huwelijksvermogensrecht: meer bescherming voor uit de echt scheidende partners

Na de hervorming van het erfrecht werd ook het huwelijksvermogensrecht onder handen genomen. Het concrete wetsvoorstel werd ondertussen ingediend in de Kamercommissie Justitie. De wijzigingen zouden, net zoals bij het erfrecht, in werking treden op 1 september 2018. We zetten de belangrijkste ingrepen even voor u op een rij.
Het voornaamste doel van de hervorming is het creëren van een grotere bescherming aan de betrokken partijen op het moment van een scheiding. Daarnaast wordt van de gelegenheid gebruik gemaakt om een aantal bestaande onzekerheden op te helderen. Wanneer twee personen huwen, hebben ze, met betrekking tot de organisatie van hun vermogen, namelijk nog steeds de mogelijkheid om te kiezen tussen drie verschillende opties.

Het wettelijk stelsel

Deze optie wordt vandaag nog steeds het vaakst gekozen. Kort samengevat komt het erop neer dat zowel de beroepsinkomsten als de overige inkomsten in een gemeenschappelijke pot terechtkomen. De goederen die men voor het huwelijk had en die men ontvangt via een erfenis of schenking zijn in principe eigen.

De eeuwige discussie over individuele levensverzekeringen lijkt opgelost doordat de hervormde wet een regeling heeft uitgewerkt voor alle mogelijke situaties: afhankelijk van het tijdstip van uitkering of afhankelijk van de oorzaak van ontbinding (door overlijden of door echtscheiding).

Omtrent de schadevergoedingen maakt men in de nieuwe wet een onderscheid tussen schadevergoedingen wegens persoonlijke ongeschiktheid, wat als eigen gekwalificeerd wordt, en schadevergoeding wegens huishoudelijke of economische ongeschiktheid, wat als gemeenschappelijk gekwalificeerd wordt. Vandaag vallen alle schadevergoedingen nog altijd onder het eigen vermogen.

Ook de onzekerheid over de beroepsgoederen, aandelen en cliënteel werd aangepakt. Beroepsgoederen zijn in principe eigen, ook wanneer deze met gemeenschapsgelden werden aangekocht. Het klassieke voorbeeld van een tandarts die een tandartsstoel aankoopt bij de opstart van zijn of haar praktijk en daar bij echtscheiding of overlijden een vergoeding, gelijk aan de aankoopwaarde van de stoel, voor verschuldigd is, zal zich niet meer voordoen. Vanaf nu zal de echtgenoot de stoel krijgen, mits aanrekening in het gemeenschappelijk vermogen van de waarde bij ontbinding van het huwelijk. Ook voor aandelen werd deze redenering doorgetrokken en werd er een onderscheid gemaakt tussen het eigendomsrecht en de vermogenswaarde. Het recht blijft eigen, maar de economische waarde, gerealiseerd tijdens het huwelijk, is gemeenschappelijk. Degene die dus beroepsinkomsten in zijn vennootschap laat toekomen, zal achteraf ook een vergoeding verschuldigd zijn aan de echtgenoot.

Gemeenschap met huwelijkscontract

Deze tweede optie kan onder andere gebruikt worden:

• om de goederen die de partners reeds voor het huwelijk in hun bezit hadden, gemeenschappelijk te maken; of
• om een bepaald voorhuwelijks goed (zoals een woning) in te brengen in de gemeenschap.

Met de nieuwe wet zou het mogelijk zijn om al vanaf de aankoop van het onroerend goed een (anticipatieve) inbreng te doen in de gemeenschap, voor het geval er later getrouwd zou worden. Op die manier worden dubbele notariskosten vermeden.

Scheiding van goederen

Bij deze laatste mogelijkheid is er geen sprake van een gemeenschappelijk vermogen. Wie zijn of haar partner extra wenst te beschermen tegen eventuele beroepsschuldeisers, kan voor dit stelsel opteren.

De minst verdienende partner of de partner die een carrière opzijschuift om de huishoudelijke zorgen voltijds op zich te nemen, staat in dit stelsel echter duidelijk in een zwakkere economische positie. Zij lopen dan ook het risico om bij een echtscheiding met lege handen achter te blijven. De nieuwe wetgeving wenst aan deze situatie tegemoet te komen. Vanaf september 2018 zal de notaris namelijk, bij de keuze voor een stelsel met scheiding van goederen, twee opties moeten aanbieden die voor meer solidariteit tussen de gehuwden moet zorgen:

• Een verrekening van aanwinsten: in het huwelijkscontract kan men bepalen hoeveel de economisch sterkere echtgenoot betaalt aan de economisch zwakkere echtgenoot indien het tot ontbinding van het huwelijk zou komen; of
• Een rechterlijke billijkheidscorrectie: dit is van toepassing wanneer er sprake is van een situatie die als onrechtvaardig wordt aangevoeld. Er kan in het huwelijkscontract worden afgesproken dat de zwakkere partij recht heeft op een deel van het loon (maximum een derde) van zijn ex-partner in dergelijke situaties. Dit bedrag kan bij ontbinding opgevraagd worden bij de rechter. De notaris heeft hierover informatieplicht en is aansprakelijk wanneer hij dit niet vermeldt.

Afhankelijk van uw huidige stelsel en ook wanneer u nog niet gehuwd bent, is het duidelijk dat dit aangepaste stelsel nieuwe mogelijkheden en zekerheden met zich meebrengt. Een goed overwogen keuze vooraf en het herbekijken van uw huidige huwelijkscontract is dus aangewezen. Neem contact op met een van onze specialisten voor meer informatie.